Merhaba arkadaşlar tekrar birlikteyiz, bugün sizinle hepimizin aşina olduğu bir araç sistemini ele alacağız, bugün ki konumuz ise ‘Turbo‘ peki nedir bu turbo motora nasıl bir etki ediyor ki aracımızın performansını arttırıyor ve nasıl çalışmakta, gelin bu soruların cevabını bu yazımızda ele almaya çalışalım.
Sizin de malumunuz ülkemizde gerek vergilerden gerekse yakıt giderlerini azaltmak amacıyla düşük hacimli(cc) motorların kullanımı yaygın ve ayrıca küresel ısınma gibi bir tehditle karşı karşıya olunca tabi ki emisyon sorunu, otomobil üreticileri de hem bu iki problemi aynı anda çözecek bir sistem geliştirmenin peşindeler ve bu konuda çalışmalar yapmışlar. Evet belki de Amerika Birleşik Devletlerinin herhangi bir eyaletinde yaşasaydık evet 8 silindirli yüksek hacimli tabiri caizse Amerikalıların dediği gibi ‘muscle car’ araçları bizde kullanmak isterdik 🙂 Fakat bizim petrol kuyularımız yok ve petrol bizim için onlara göre daha kıymetli ve daha makul kullanmamız gereken bir yakıt, bu neden ile ülkemizde düşük hacimli motorların kullanımı revaçta, bugün ki turbo konumuz ise tam olarak bu olayla alakalı ve isterseniz gelin konumuza başlayalım.
TURBO MOTOR NEDİR ?
Turbo sistemi aslında içten yanmalı motorlar kadar eski bir tarihe sahiptirler. 1905 yılında Alfred Büchi ilk turbocharger’ı icat ederek bugün ki kullanılan sisteme benzer bir sistem gibi çalıştırıp faydalarını görerek turbo sistemi otomobil dünyasında yerini almasını sağlamıştır. Turbo motoru size açıklayacak olursam eğer kısaca motorun daha fazla güç elde etmesini sağlayan bir sistemdir. İçten yanmalı motorun çalışma prensibini az çok diğer yazılarımda size anlatmıştım. Egzoz zamanında, egzoz manifoldundan dışarı atılan yanmış yakıt-hava karışımı öylece egzozdan dışarı veriliyordu yani atmosferik motorlarda sistem böyle işliyordu, turbo ise işte egzoz manifoldundan çıkan bu yanmış yakıt-hava karışımını kullanarak küçük motora sahip araçların daha fazla güç üretmesini sağlamaktadır. Yani atık olan bu havayı tekrar kullanmak üzere yanma odasına tekrar ileten bir sistemdir böylelikle yanma odasına daha fazla hava girmesi motorumuzun daha iyi performansla çalışmasını sağlar ve düşük hacimli bir motorda olsa turbo desteği sayesinde iyi bir güç performans elde edebiliriz.
NASIL ÇALIŞIR ?
Arabamızı hareket ettirecek enerjiyi bulmamız için silindir içerisindeki yakıt-hava karışımına ihtiyacımız olduğunu biliyorduk, mangala gittiğimizi varsayalım mangalımızı yakmaya başlarken muhakkak yelpaze ile hava hareketi oluştururuz ki mangalımız kolayca yanabilsin, tutuşabilsin. Silindir içindeki sistemi buna benzetebiliriz arkadaşlar, yanma odasında ne kadar hava bulunursa bizim için o kadar performans demektir işte turbo burada işimize yarıyor egzoz gazlarını tekrar kullanılmak üzere sıkıştırarak yanma aşamasında tekrar kullanmamızı sağlıyor. Turbo kısaca iki tarafında da türbinler bulunan bir hava pompası olarak tanımlayabiliriz, sıcak ve yüksek basınçta ki egzoz gazı içerisinden yüksek miktarda bir enerji bulundurur ve bu egzoz gazları turbo sistemimizde bulunan bu türbinleri çevirmek için kullanılır. Turbo türbin ve kanatlardan olmak üzere iki yapılı helis açılı kanatlara sahip bir yapıdır. Türbin, egzoz tarafında bulunurken, kompresör ise emme tarafında bulunarak çıkan egzoz gazları sayesinde kompresör pervanesini döndürülerek emme manifolduna hava girişi olur bu da silindir içindeki havanın artmasını sağlayarak motor gücünü arttırır. Ayrıca egzoz gazlarının bu tekrar kullanımı durumu yakıt tasarrufu sağlarken, egzoz emisyon oranlarını ciddi bir miktarda azaltarak doğaya karşı yapmamız gereken davranışa uygun bir sistem olarak her yönüyle bizim lehimize sonuçlar elde etmemizi sağlar.
Evet bu çok yararlı bir sistem olduğu gibi bazı dezavantajlarda olabilir tabi ki bu dezavantajlardan biri olan motor içine fazla aşırı basınçlı hava girmesidir, bunu önlemek içinse turbo içerisinde Westagate adlı bir parça kullanılır ve bu parçanın görevi fazla basınçlı hava girmesi durumunda westagate’e bağlı bir kapak açılarak egzoz gazları türbini çevirmek yerine direkt dışarı atılır ve fazla basıncın olması önlenmiş olur.
TURBO MOTORUN AVANTAJLARI NELERDİR ?
- Yakıt Tasarrufu: Turbolu bir motor normal bir atmosferik motora göre daha az yakıt tüketimi eğilimi gösterir bunun sebebi ise turbo sisteminin sağladığı ekstra hava kazanımı ile düşük hacimli bir motorda üretilen enerjinin daha fazla olmasıdır. Düşük hacimli bir motor ile düşük yakıt sarfiyatı yakalayabilirken bir de ekstra turbo sayesinde hem performans hem de yakıt tasarrufu sağlamış oluruz.
- Hava Kirliliği: Turbolu motorun işleyiş sistemi olan egzoz gazlarının tekrar kullanılarak daha fazla hava girişi sağlanması ile yanmış egzoz gazı, egzoz manifoldundan direkt dışarı atılmaz ve burada ki atık enerji bir nevi geri dönüştürüldüğü için emisyon oranlarında ciddi düşüklük oluşur ve hava dostu bir araç ortaya çıkar. Düşük motor ve düşük emisyon salınımı herkes için ideal bir çözüm oluşturmaktadır.
- Araç Ağırlığına Etkisi: Bilindiği üzere düşük hacimli bir motor kullanıyorsak onun ağırlığı diğer yüksek hacimli motorlara göre daha düşüktür ve araç için az ağırlık her zaman karlı bir durum olarak görülmektedir. Turbolu motorlarımızda ise hem düşük ağırlık hem de turbo sayesinde yüksek güç üretimi nedeniyle bu motorların araç ağırlığına etkisi daha az olur diyebiliriz.
- Gürültü Kirliliği: Düşük hacimli bir motordan yüksek güç elde ettiğimiz için motorumuzun düşük hacimli olması onun çalışırken daha az ses çıkarmasına ve gürültü kirliliğine olan etkisini de azaltmaktadır.
- Performans: Turbo motorlar yüksek tork’a daha çabuk ulaşabildikleri için daha az vites kullanımı sağlar ve hız kayıplarının önüne geçilir bu da keyifli bir sürüş imkanı tanır.
TURBO MOTOR BİR ARAÇ KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN TAVSİYELER NELERDİR?
1- Seyir halindeyken gaz pedalına fazla yüklenmemek daha sağlıklı olacaktır çünkü bu turbo sistemi düşük hacimli araçlarımızda gücü arttıran bir sistemdir bu yüzden turbo sisteminin sınırlarını zorlamadan kullanmak daha mantıklı olacaktır. Agresif sürüşler turbo sistemimize zarar verebilir ve başımızı ağıratabilir bu yüzden devir aralığı 1700 ile 3700 arasında bir değer olması her zaman için daha makuldür.
2- Önümüzde ki bir aracı sollamak istememiz en doğal haklarımızdan biridir fakat turbo motorlu bir araç kullanıyorsak bu ani güç kullanımını sadece turbo motorun üstüne yıkmak ona yapacağımız en büyük haksızlıklardan biri olacaktır bu nedenle vites düşürerek yüksek devirlere çıkmadan gazlanmayı sağlamamız daha mantıklı olacaktır.
3- Soğuk havalarda yakıt biraz daha yoğunlaşır bu yakıtın normal kıvama gelmesi için aracımızda harekete geçmeden önce motorumuzu biraz çalışır vaziyette bekletip yakıtı ısıtıp, yola öyle çıkmamız motorumuzun sağlığı açısından en iyisi olacaktır.
4- Aracımızı durdurup kontağı kapattığımızda yağlanma işlemi dursa da turbo mili, türbin ve kompresör gibi turbo elemanları yüksek dönme momentumundan dolayı hareket etmeye devam eder bu da turbo sistemimize zarar verebilir bunu önlemek içinse aracımızı istop etmeden önce bir dakika rölantide bekletmemiz faydalı olacaktır. Zaten uzun yoldan gelince uzun bir süre rölantide bekletmenin faydalarını bir yerlerden duymuş olabilirsiniz benzer bir mantık diyelim biz buna.
5- Son olarak da aracımızı ilk çalıştırdığımızda turbo içinde bulunan turbo mili tam olarak yağlanmaz ve biz aracımızı çalıştırır çalıştırmaz yüksek devirlerde sürüş yapmamız bu henüz tam yağlanmamış parçanın zarar görmesine neden olabilir. Bunun için araç çalıştırıldıktan sonra beş dakika yüksek devirlerde sürülmemesi en sağlıklı olanıdır.
TURBODAN GELEN ISLIK SESİNİN NEDENİ NEDİR ?
Evet arkadaşlar son olarak da bir bonus diyebileceğimiz bir bilgi ile yazımı kapatmak istiyorum, en çok duyulan turbo arızalarından biri olan ve gündelik hayatta çok duyduğumuz tabirlerden biri olan bu ıslık sesi neden gelir buna bir bakalım.
Turbodan ıslık sesi ve ötme sesinin gelmesinin nedeni turbo balansının bozulduğuna dair bir işarettir. Sesin turbodan geldiğine eminsek yetkili kişiler tarafından turbonun sökülüp incelenmesi gerekmektedir fakat en yaygın arızalardan biri olan bu ıslık sesinin nedenleri genellikle, hortumlarda yırtık, bağlantı yerlerinde kaçaklık ya da intercooler adı verilen bir parçada oluşan arızalardır. İntercooler’ın çalışma prensibi ise turboda kullanılan egzoz gazının sıcaklığını düşüren bir radyatördür aslında çünkü egzoz gazı sizin de bildiğiniz gibi yüksek sıcaklıklara çıkabilir ve bu intecooler ise bu sıcaklığı düşürerek egzoz gazının geri kullanımında önemli bir görev oynar. İntercooler’de delik olması ise ıslık sesinin çıkma nedenlerinden biridir. Bunun nedenini öğrenmek için turbonun sökülüp dikkatlice incelenmesi en profesyonelce olanıdır tabi ki.
Evet arkadaşlar tekrar görüşmek üzere diyorum ve bir blog yazımın sonuna daha geliyoruz umarım beğenmişsinizdir okuduğunuz için teşekkürler 🙂
Akıl süsü dil, dil süsü sözdür. İnsanın süsü yüz, yüzün süsü gözdür. İnsan sözünü dili ile söyler; sözü iyi olursa yüzü parlar.
-Yusuf Has Hacib
Sağlıcakla..
Otomobiliyorsun.com 
Bir Cevap Yazın