Tasarım Programlarından Olan CATIA V5’e Genel Bakış

Merhaba değerli okuyucular bugünkü konumuz CATIA programı üzerine olacak ve elimden geldiğince bu program hakkında merak edilen her konuya değinmeye çalışacağım. Sizin de takdir edeceğiniz gibi insanoğlu gündelik hayatta yapacağı aktiviteleri ve hedeflerini düşünür, planlar, yapacağı işin taslağını kafasında hayal eder ve daha sonra işlerini yapmaya başlar. Düşünce gücü ve akıl biz insanoğluna verilmiş en kıymetli hediyedir ve bizi diğer canlılardan ayıran tek farklı özelliğimiz düşünebiliyor olmamızdır. Hayal gücü ise herkeste bulunan fakat sadece farklı görenlerin kullandığı bir yetenektir, bazılarında bu ışık vardır ve kendilerini üretmeye ve sanat gibi konulara adarlar. Üretimden önce elbette bir tasarım ve ortaya koyma süreci vardır, eskiden kağıt üzerine çizilen bu tasarımlar günümüzde ise büyük gelişmeler kaydedip önümüze bilgisayar ortamında bizlere büyük kolaylıklar tanıyan programlar olarak çıkmaktadır. Bugün ki konumuz aslında dünyayı değiştirmemizin kilit noktalarına hizmet eden yaratıcılıklarımızı ortaya koymamızda aracı olan bir bilgisayar destekli tasarım programlarından yalnızca biri olan CATIA üzerine olacaktır. CATIA’nın önemini ben şahsım adına biraz geç anladım, kariyer planlamamda tasarımcı olmak bulunmadığı için hep ertelemiştim fakat bunun ne kadar yanlış olduğunu bu program üzerine Bemar+ Kariyer okullarında saygıdeğer tasarım mühendisi öğretmenim sayesinde görmüş oldum ve güzel bir eğitim süreci ile yetkinlik kazandım. Umarım bu yazımı okumaya fırsatı olan tüm mühendislik öğrencisi ve yeni mezun arkadaşlara bu programı detaylarıyla anlatabilir ve bu konuda muhakkak yetkinlik kazanmalarının bilincini onlarda oluşturabilirim 🙂

CATIA NEDİR ?

CATIA Fransız menşeli Dassault Systemes tarafından oluşturulan ve sürekli geliştirilen bir ürün tasarım yazılımıdır. Dassault Systemes üç boyutlu ve ürün yaşam döngüsü yazılımlarında liderliğini koruyan bir şirkettir. Bu şirketin, ticaretini yaptıkları programlara baktığımızda ise bilgisayar destekli programları için bizim konumuzu ilgilendiren iki isim göze çarpmaktadır bunlar, CATIA ve yine kendilerinin oluşturduğu bir diğer tasarım programı SolidWorks’tür. CATIA yani İngilizce açılımı ile Computer Aided Three-Dimensional Interactive Application yani Türkçe anlamı ile bilgisayar destekli üç boyutlu interaktif tasarım programı diyebiliriz. Tabi ki CATIA adını Fransızcada yine aynı anlama gelen (Conception Assistée Tridimensionnelle Interactive Appliquée) kelimelerin baş harflerinin birleştirilmesiyle almıştır. CATIA’nın tarihsel gelişimine baktığımızda ise 1984 yılında havacılığın köklü firmalarından Boeing markasının CATIA programını ana üç boyutlu tasarım programı olarak seçmesi ile yükselişe geçmiştir. 1990 yılına geldiğimizde ise General Dynamics şirketi Amerikan donanması için üretecekleri denizaltıların yapımı için yine CATIA’yı tercih etmişlerdir ve ana üç boyutlu tasarım programı olarak kullanmışlardır. Bunun gibi gelişmeler CATIA programının gelişiminde önemli kilometre taşları olmuştur ve gelişimini günümüze kadar devam ettirmiştir. CATIA’nın versiyon 3,4,5 ve son olarak versiyon 6 olmak üzere versiyonları bulunmakta olup ülkemizde en çok kullanılanı ise CATIA v5 olup ara sürüm(Release) olarak R19 ve R21’lerin kullanıldığını söylemek mümkündür. CATIA programı peki hangi alanlarda kullanılıyor sorusunu için ise aslında oldukça yaygın bir kullanım alanı vardır. Özellikle otomotiv, uzay ve havacılık, savunma sanayi ve denizcilik gibi sektörlerde yaygın kullanımı söz konusudur. CATIA programı aslında CAD(Computer Aided Design), CAM(Computer Aided Manufacturing) ve CAE(Computer Aided Engineering) çözümleri üretmekte kullanılan bir tasarım programıdır. CATIA otomotiv ana sanayi ve diğer endüstrilerde bilgisayar destekli tasarım ve imalat konularında kullanılmaktadır. Üretilecek ürün ve malzemelerin, üretimden önce sanal bilgisayar ortamında tasarımının gerçekleştirilerek daha detaylı ve sağlıklı üretim süreci geçirilmesi ve tasarım dışında ürünün dayanım, ergonomi ve imalat fazlarını kolaylaştırmak üzerine kurulu bir çalışma prensibi vardır. Tasarım aşamalarının tamamlanması ile ürün sanal ortamda nasıl imal edileceği simüle edilir ve elde edilen sonuçlara göre çeşitli yüzey analizleri yapılarak en sağlıklı üretim şeklini bulmakta fayda sağlamaktadır. Yani değerli okuyucular CATIA programı ile bir ürünün tasarımdan imalatına kadar tüm proseslerini sanal ortamda yapabiliriz ve en sağlıklı üretim şeklini kendimiz adına belirleyebiliriz. Böyle avantajları sayesinde ise üretim yapan firmalar için üretimi hızlı, kolay ve maliyetsiz hale getirmektedir.

CATIA’DA HANGİ MODÜLLER BULUNUR ?

CATIA programının içerisinde çok miktarda modüller bulunmaktadır ve kullanıcılar istedikleri modüllerde uzmanlaşarak işlerini kolay bir şekilde halledebilmektedir. Sizlere kendimin de kullandığı ve hakkında bilgi sahibi olduğum bir kaç modülden bahsetmek istiyorum.

SKETCHER

CATIA modülleri arasında öğrenilme gereklilik derecelerine göre baş sıralarda gelen bir modüldür. Türkçe anlamı olarak desinatör ya da eskizci olarak geçmektedir ve işlev olarak bizlerin çizimlerimizi hızlı ve kolay şekilde 2 boyutlu(2D) olarak hazırlamamızı sağlar. Örnek verecek olursak biz çizmek istediğimiz daire, çizgi ya da kare gibi çizimlerimizi iki boyutlu olarak çizeriz ve daha sonra 3 boyutlu hale getirebiliriz. Sketcher sayesinde iki boyutlu olarak istediğimiz şekil ve yapıyı elde edebiliriz.

FREE STYLE

Free style modülü ile bizler yüzey çalışmalarımızı daha rahat ve kolay şekilde yapabilmekteyiz. 3D curve komutunu kullanarak esnek çok noktalı eğimli çizgiler çizebilir ve bunları yüzeyler haline çevirebilmekteyiz. Daha farklı kullanışlı komutları ile yüzey modelleme konusunda yararlı ve çok önemli bir modüldür.

PART DESIGN

Mechanical design başlığında bulunan ve belki de en çok kullanılan ve en önemli CATIA modüllerinden biridir. Türkçeye çevirdiğimizde parça tasarımı anlamına gelmektedir ve çok yönlü kullanımı ile sürekli kullanıp aşina olacağımız bir modüldür. 2 boyutta çizdiğimiz tasarımımıza pad, pocket, shaft, groove, hole, rib, slot gibi birden fazla komutumuz ile parçamızı 3 boyutlu hale getirir ve istediğimiz düzenlemeleri yapabiliriz. Saydıklarımdan daha fazla komut bulunmakta olup parçamızı istediğimiz düzeyde istediğimiz şekilde revize edebilir ve parçamızı 3 boyutlu ortamda nasıl göründüğünü kontrol edebiliriz. Sık kullanılan bir modüldür kullananların fazlasıyla zaman geçirdiği çok kullanışlı ve detaylarını öğrendiğimizde faydalı işler yapmamızı sağlayan bir modüldür.

ASSEMBLY DESIGN

Yine mechanical design başlığının içinde bulunan ve kullanımı yaygın olan bir modüldeyiz. Assembly design yani Türkçe karşılığı ile montaj tasarımı, bizler bu modüle girerek existing component komutu ile parçalarımızı ekranımıza çağırıyoruz ve birden fazla yaptığımız parçaları burada montajını yapabilmekteyiz. Örnek verecek olursak bir otomobil motoru tasarladığımızı düşünelim bu motorun biyel kolu, piston, krank mili, biyel kepi gibi parçalarını tek tek assembly design ekranımıza çağırıyoruz ve burada ki örnek olarak bazılarını söylersem manipulation, explode, snap, coincidence constraint gibi komutları kullanarak bu parçalarımız tek bir gövdede montajını sağlayarak birbirine bağlı tek bir parça elde edebiliyoruz. Genel kullanımı farklı partlarda tasarladığımız parçaları birleştirmemiz üzerine kurulu bir mantığı olan bir modüldür.

GENERATIVE SHAPE DESIGN

CATIA’da shape başlığının içinde bulunan generative shape design yani yine Türkçe anlamı ile üretken şekil tasarımı ya da genel tabiri ile yüzey modelleme modülüdür. Bu modülde sketch ortamında çizdiğimiz 2 boyutlu şekillere yüzey verebiliriz ve hassas çalışmalar yapabiliriz. Extrude, sweep, fill, multi section surface, blend, split, join ve bu örnek komutların dışında daha da fazla komutlar mevcuttur. Çalışılması keyifli bir modüldür sınırsız çalışmalar yapabiliriz ve istediğimiz yüzeyler elde edebiliriz. Bu modülü kullanarak bir model araba kalıbı ve daha aklınıza gelebilecek tüm şeyleri bu modül sayesinde yapabilmekteyiz.

LATHE MACHINING VE PRISMATIC MACHINING

CATIA’nın machining başlığının içinde bulunan iki tane machining modülüdür. Lathe machining modülü ile bizler tasarladığımız parçamızı sanki tornada işliyormuşuz gibi onu sanal ortamda işletiriz böylelikle parçanın nasıl işlendiğini ne gibi özelliklerin ortaya çıktığını sanal ortamda simüle ederek maliyetsiz ve sağlıklı sonuçlar elde etmeye çalışırız. Prismatic machining modülünde ise tasarladığımız parçaları sanki CNC de işletiyormuşuz gibi onları sanal ortamda işletiriz ve yüzeylerine bakıp değerlendirme yaparak performans ve maliyet gibi parametreleri gözden geçiririz. Bu modülde işlenmesini istediğimiz parçaya farklı komutlar vererek sonrasında bir NC kodu elde ederiz ve bu NC kod sayesinde parçamızı CNC’de işletebiliriz. Çok eğlenceli simülasyonları olan ve kullanımının zevkli olduğunu düşündüğüm CATIA komutudur diyebilirim 🙂

DRAFTING

Bu modül aracılığıyla ise biz tasarladığımız parçaların teknik resim çizimlerini ve ek açıklamaları gibi işlerini yapabilmekteyiz. Teknik ressamların çok kullandığı bir modül olan burada parçanın önden, yanda, üstten görünüşlerini çıkarabiliriz ve ölçülendirme, ölçeklendirme, farklı teknik resim tanımlamaları gibi işlemleri buradan yapabilmekteyiz. Gayet anlaşılır ve kolay bir ara yüze sahip olup sık kullanılan modüllerden biridir.

Evet bu modüllerin dışında çok fazla modül bulunmaktadır CATIA gerçekten çok yönlü bir program olduğu için bir tasarım ve imalat süreçlerine ilgili her türlü aşama için modülleri bulunmaktadır. Yukarıda yalnızca biraz fikir sahibi olmamız için birkaç modülden bahsetmek istedim fakat dediğim gibi biraz derya deniz olan bir programdan bahsediyoruz ve bende kendimi diğer modüllerde geliştirmeye çalışıyorum.

Evet değerli okuyucular çok önemli bir tasarım programından bahsettik çok yönlü ve çok modüllü olduğu için her detayına girmek biraz zor olabiliyor ama umarım size genel anlamda bir tanıtım yapabilmişimdir. CATIA’nın en büyük rakibi ise Siemens NX programıdır bunlar ve diğer tasarım programları ile insanoğlu farklı şeyler üretebiliyor ve ufkumuzun sınırlarını zorlayabiliyoruz. Sanal ortamda tasarımdan imalata kadar her şeyi yapabildiğimiz bu programlar sayesinde teknoloji gittikçe hızlı bir şekilde ilerlemektedir Ar-Ge çalışmaları ise hız kazanmaktadır. Bu programları kullanmanın hayal gücüne ve analitik düşünmeye katkısı olduğunu düşünmekteyim, bu tarz yetkinliklerin insanı başka bir boyuta getirdiği su götürmez bir gerçektir. Acaba Leonardo Da Vinci, CATIA veya diğer muadil tasarım programlarını kullanabilme imkanı elde etseydi acaba ortaya neler çıkardı, bunun cevabını hiç bilmeyeceğiz fakat böyle düşünerek bu sistemlere sadece bir program denilip geçilmemesinin de önemini belki anlayabileceğizdir. Yazımı okuduğunuz için çok teşekkür ederim, yazımı internetten destek alarak yaptığım CATIA çizimlerim ile bitirmek istiyorum bir sonraki yazımda görüşmek üzere.

Olmak istediğim yerde olamayabilirim ama tanrıya şükür eskiden olduğum yerde değilim.

-Joyce Meyer

Sağlıcakla…