Evet arkadaşlar ilk yazımla karşınızdayım, bugün sizlerle bir araba motoru hangi prensiple çalışır ve motorda iş elde etmek için ne gibi tekrarlanmalardan meydana geldiğini sizlere anlatmaya çalışacağım.
Çevrim: İçten yanmalı bir motorda iş elde etmek için tekrarlanmadan meydana gelen olayların toplamına bir çevrim denir yani dört zamanlı bir motor için konuşacaksak bu motorda dört ana işlem mevcuttur. Bunlar Emme-Sıkıştırma-Ateşleme-Egzoz zamanlarından oluşan 4 ana olay yaşanır motorun içinde. Bunların tümünün işlemini tamamlamasına biz bir çevrim demekteyiz.
Dört zamanlı bir motorda bir çevrim krank milinin 720 derece’lik dönüşü ile tamamlanır.
Dört Zamanlı Motorda Çevrim
Otto prensibine göre geliştirilen bir içten yanmalı motorda oluşan dört ana iş olayı mevcuttur.
1-EMME ZAMANI 2- SIKIŞTIRMA ZAMANI 3- ATEŞLEME ZAMANI 4- EGZOZ ZAMANI
1- EMME ZAMANI NEDİR ?
Emme zamanı başladığında piston Üst Ölü Noktada(Ü.Ö.N) bulunur ve pistonun Ü.Ö.N’dan Alt Ölü Noktaya(A.Ö.N) doğru harekete başlaması ile emme supabı açılır ve atmosferik basınç yardımıyla yakıt sisteminde ki 15:1 oranına sahip yakıt-hava karışımı, emme manifoldu ve emme supabından geçerek silindirin içine doğru girer. Piston A.Ö.N’ya gelmesi ile emme supabı kapanır ve Emme zamanı işlemi bir çevrim için bitmiş olur.
2- SIKIŞTIRMA ZAMANI NEDİR ?
Emme supabının kapatılması ile pistonun içindeki yakıt-hava karışımının piston dışındaki hava ile ilişiği kesilmiş olur. Sıkıştırma zamanında piston A.Ö.N’dan Ü.Ö.N’ya hareketine başladığında her iki supap kapalıdır ve piston yukarı doğru hareket ettiğinden dolayı yakıt-hava karışımının sıkıştırma oranına göre basıncı ve ısısı gittikçe artar. Sıkıştırma işlemi sona erdiğinde sıkıştırılan karışımın basıncı 10-15 bar, ısısı ise yaklaşık 400-500 C arası değişmektedir.
3- ATEŞLEME ZAMANI NEDİR ?
Benzin motorlarında ateşleme zamanı buji yardımı ile yapılır. Sıkıştırılan ve patlamaya hazır olan yakıt-hava karışımı buji tarafından ateşlenen kıvılcım ile patlar ve Ü.Ö.N da bulunan piston hızla aşağıya doğru hareket eder. Yanma dolayısıyla piston içindeki basınç ve sıcaklık artar. Basınç 40-60 bar arası değişirken, sıcaklık 2000-2500 C arasında bir değer alır.
Krank mili bu zamanda dönme hareketine başladığı için bu zamana ‘iş zamanı’ ismi de verilmektedir.
Benzinli motorlarda buji kullanılırken, dizel motorlarda peki nasıl ateşleme yapılır gelin buna bakalım. Benzinli motorlarda kullanılan sistemi günlük hayatta kullandığımız çakmaklara benzetebiliriz bir kıvılcım atarız ve yanma olayına şahit oluruz fakat dizel motorlarda bu yanma işlemi prensibi bu şekilde değildir yine aynı şekilde piston içindeki hava sıkıştırılır ve patlamaya hazır hale geldiğinde dizel motorumuzda bulunan COMMON RAIL sistemi sayesinde sıkıştırılmış (2000bar-3000bar) yakıt, dizel enjektörleri aracılığıyla patlamaya hazır havanın üstüne püskürtülür ve yanma işlemi sağlanmış olur.
4- EGZOZ ZAMANI NEDİR ?
Ateşleme zamanının sonunda A.Ö.N da bulunan piston Ü.Ö.N doğru 4-7 barlık bir basınçla hareket eder ve adeta piston içindeki tüm yanmış egzoz gazlarını süpürerek bu zamanda açılan egzoz supabı ve egzoz manifoldu aracılığıyla pistondan dışarıya atar.
Piston Ü.Ö.N’ya tekrar geldiğinde 4 zamanlı bir motor çevrimini tamamlanmış olur ve tekrar yeni bir çevrime başlamaya hazır hale gelir.
Tüm bu çevrimlerin art arda olarak tekrarlaması ile krank mili veya krank kolu denilen parçanın, pistonun aşağı ve yukarı hareketinden elde ettiği enerjiyi motor miline aktararak dönme hareketine çevirir. Bu sayede motordan elde edilen güç, güç iletim sistemleri sayesinde tekerleklere kadar gider ve aracımız hareket etmiş olur.
Evet bir araba motorunun en temel şekilde nasıl bir aşamaları olduğunu gördük, motorda bulunan ve her biri hayati önem taşıyan parçaları ise diğer devam yazımda paylaşmayı düşünüyorum. Umarım aklınızda az da olsa bir içten yanmalı motor (Internal Combustion Engine) hakkında bilgi ve izlenim oluşmuştur.
En büyük savaş, cahilliğe karşı yapılan savaştır.
-Mustafa Kemal Atatürk
Sağlıcakla kalın..
Otomobiliyorsun.com 
Bir Cevap Yazın